اورشلیمjerusalem

بیت المقدّس یا اورشلیم، بزرگ ترین و پرجمعیّت ترین شهر و مرکز فلسطین است که بر کوه های «موریا»بنا شده و کوه های صهیون و زیتون از شرق و غرب آن را احاطه کرده اند.این شهر محلّ اولیّن قبله ی مسلمانان، دومین مسجد اسلام، سومین حرم شریف (بعد از مکّه و مدینه)و بنا به فرموده ای از امّام علی (ع)یکی از چهار قصر بهشتی در دنیاست که این چهار قصر عبارتند از:مسجدالحرام، مسجدالنبی(ص)، مسجد بیت المقدّس و مسجد کوفه.
اورشلیم از دو کلمه«اور»و «شلیم»تشکیل یافته است. در زبان عبری «اور»به معنای آتش، روشنایی و مقدّس و «شلیم»به مفهوم شهر، صلح و آرامش است، و بر روی هم به معنی شهر مقدّس،شهر روشنایی، صلح و آرامش است.یهودی ها آن را «بیت همیقداش»به معنی خانه مقدّس نیز می گویند و تا قبل از ظهور اسلام ایلیا نیز خواند شده است.بعد از ظهور اسلام، به تدریج اسامی بیت القدس، بیت المقدّس و مدینه مقدّسه بر آن اطلاق شد.
دایرة المعارف تشیع ذیل واژه ی بیت المقدّس آورده است:
درباره ی فضایل این شهر بسیار گفته و نوشته اند:این شهررا انبیا بنا کرده اند.داوود(ع)و سلیمان (ع)، در این شهر حکومت داشتند، خداوند زکریّا(ع)را به یحیی(ع)، در همین جا بشارت داد.جبال و طیر را در بیت المقدّس برای داوود (ع)مسخّر ساخت، هاجر از کوثا به بیت المقدّس هجرت کرد، موسی(ع)در اینجا به نور پروردگار نگریست در همین جا با خدا تکلّم کرد، مریم عَذرا در بیت المقدّس وفات یافت.عیسی در همین جا زاده شد و عروج کرد، محشر و منشر حساب روز جزا و صراط در همین جا بر پاخواهد شد و اوّلین بقعه ای که در روی زمین ساخته شده همان است که بر صخره بیت المقدّس بنا گردیده است.
همچنین حضرت ابراهیم (ع)فرزندش اسماعیل را برای قربانی کردن به بالای صخره برد و حضرت محمّد (ص) نیزاز این کوه به معراج رفتند.
بدین ترتیب با شهری روبه رو هستیم که برای هر سه دین بزرگ آسمانی، بسیار مقدّس به حساب می آید.
تاریخ، بیانگر آن است که این شهرِ صخره ای، دست کم در طیّ قرون،بیست بار تحت محاصره ی شدید واقع شده، دو بار به دست مهاجمان به کلی ویران گشته و بر جایش شخم زده اند؛ هجده بار تجدید ساختمان شده و سه بار معبد آن بازسازی و مرمّت گردیده است و مردمش شش بار وادار به تغییر دین و مذهب خود شده اند.

معبد سلیمان

همان گونه که گفته شد، اورشلیم در فلسطین واقع است. نام قدیم فلسطین «کنعان»بود و تاریخ آن به سه تا چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح(ع)می رسد، تقریباً در قرن سوم پیش از میلاد، حضرت ابراهیم (ع)به این سرزمین آمد.فرزندان ایشان در این مکان سکنا گزیدند، تا آنکه در زمان یعقوب (ع)سیر حوادث، یوسف(ع)را در مصر به قدرت رساند.بر اثر قحطی گسترده، پای فرزندان یعقوب برای گرفتن آذوقه به مصر باز شد.یوسف (ع)برادران را شناسایی کرد و بدین ترتیب خانواده یعقوب (ع)و فرزندان او (بنی اسرائیل)به مصر منتقل شدند.
بنی اسرائیل تا زمان زنده بودن یوسف (ع)در مصر با احترام زندگی می کردند.امّا پس از مرگ او، وضع دگرگون شد.یوسف (ع)پیش از مرگ، همه را جمع کرد و از سختی ای که به آنان می رسد خبر داد.او گفت که مردان کشته خواهند شد، شکم زنان آبستن دریده و کودکان ذبح خواهند شد تا اینکه خداوند حق را به دست یکی از فرزندان لاوی بن یعقوب ظاهر کند.بنی اسرائیل پس از مرگ یوسف 400سال غیبت سختی را تحمل کردند و همواره درانتظار منجی خود بودند.
با ظهور منجی یهودیان -موسی (ع)-قوم بنی اسرائیل از سرزمین مصر به مقصد سرزمین موعود به حرکت درآمدند.موسی (ع)به اذن خداوند دریا را شکافت و فرعونیان همه در آب غرق شدند.موسی (ع)می توانست با بنی اسرائیل به مصر بازگردند، زیرا آنان تمام نقاط مصر را به خوبی می شناختند امّا مأموریت ایشان استقرار در فلسطین و قدس بود تا بتوانند حکومتی تشکیل دهند و پایه گذار حکومت جهانی موحّدان شوند.
پیمودن این مسافت 40 سال به طول انجامید .ایشان 40 سال سرگردانی را به خاطر نافرمانی از دستورات پیامبرشان تحمل کردند ، دچار بیماری و مرگ شدند، پیامبر خود، موسی (ع)، را از دست دادند در حالی که هرگز قبر او را نیافتند و سرانجام در زمان یوشع، جانشین حضرت موسی (ع)، بنی اسرائیل به فلسطین رسیدند.قوم فلسطین در مقابل آنان مقاومت کرد و بنی اسرائیل را مغلوب ساخت.لیکن پس از جنگ های فراوان، مجدداً بنی اسرائیل قدرت گرفتند و بر شهرها مسلّط شدند.در حدود 1000ق.م حضرت داوود(ع)توانست اورشلیم را از دست فلسطینیان خارج کند. حضرت داوود(ع)به فرمان خداوند به ساختن بنای قدس؛ یعنی خانه ی خدا اقدام نمود.امّا از آنجایی که ساخت این بنای مقدّس در اواخر عمر او شروع شد، فرصت اجرای کامل بنای خانه ی خدا را نیافت.بدین سبب پیش از بنای قدس به او ندا رسید که:تکمیل بنای خانه ات را به فرزندت سلیمان واگذاشتیم.
بنابراین بنای معبد بیت المقدّس را داوود(ع)آغاز کرد امّا در زمان سلیمان (ع)با نام معبد یا هیکل سلیمان به پایان رسید.لازم به ذکر است بیت الله الحرام؛ یعنی خانه ی کعبه تقریباً هزار و صد سال زودتر از بنای معبد بیت المقدّس، به دست حضرت ابراهیم (ع)ساخته شد.
سلیمان تمام موقوفات پدر را به داخل خانه ی خدا برد و طلا و نقره و سایر آلات و ادوات را که برای خانه ی خدا هدیه آورده بودند.در خزاین آن جای داد.او مشایخ، بزرگان و رؤسای قوم را خواست تا در اورشلیم جمع شوند و تابوت عهد خداوند را که در قرآن مجید از آن با نام تابوت سکینه یاد شده است از شهر داوود (ع)که بالای کوه صهیون بود، بیاورند.
این معبد در سال 587ق.م به دست بابلی ها ویران شد. معبد دوم در پی غلبه ی سپاهیان کوروش هخامنشی بر بابلی ها در سال 535ق.م مجدداً بنا شد و سرانجام در سال 70 بعد از میلاد توسط تیتوس، امپراتور رم، با خاک یکسان شد.
شش قرن بعد، زمانی که سپاه اسلام در سال 638 بعد از میلاد مسیح بر رُم پیروز گشت و اورشلیم را از بیزانس ها گرفت، مسلمانان در اورشلیم مسجدالاقصی را بازسازی کردند.

بیت المقدّس پس از اسلام

پس از بعثت حضرت محمّد(ص)، در سیزده سال اوّل بعثت که پیامبر در مکّه زندگی می کرد، مسجدالاقصی در بیت المقدّس قبله ی اوّل مسلمانان بود و پس از مهاجرت به مدینه در سال دوم در مسجد بنی سلمه در شهر مدینه، به فرمان خداوند، قبله ی مسلمانان از مسجدالاقصی به مسجدالحرام (خانه کعبه درمکّه)تغییر یافت که شاید خلع سلاح کردن یهود از مهم ترین دلایل آن بوده است؛ زیرا مسلمانان را به خاطر نماز گزاردن به قبله ی آنان تحقیر می کردند.
پس از رحلت پیامبر(ص)، خلیفه ی اوّل، سپاهی را روانه سوریه و فلسطین کرد که با در گذشت او، در زمان خلیفه دوم، سوریه و بیت المقدّس به دست مسلمانان افتاد و رومیان در آنجا شکست خوردند.اهالی شهر، مقاومت زیادی کردند امّا طولانی شدن محاصره و مشکل غذا و شیوع بیماری و...آنان را مجبور به تسلیم شدن کرد.خلیفه ی دوم با مرکب و لباسی بسیار ساده وارد شهر شد که تعجّب اهالی را برانگیخت و قرار داد صلح منعقد شد.خلیفه نسبت به اهالی رفتار بسیار ملایمی داشت و از آن سال (یعنی سال 15 هجری)فلسطین در دست مسلمانان بود.در معاهده ی صلح، مسیحیان در اعمال مذهبی خود آزاد بودند.ساکنان این شهر را عمدتاً مسلمانان عرب تشکیل می دادند و برای مسلمانان نیز قدس به خاطر اینکه قبله ی اوّل بود، بسیار معزّز و مقدّس شمرده می شد.

بیت المقدّس و جنگ های صلیبی

بهانه جنگ های صلیبی، که تا دو قرن، در چند نوبت دامنه یافت، اختلاف میان مسلمانان و مسیحیان بر سر امکنه ی مقدّس بود.دروازه های بیت المقدّس، که در قرن اوّل هجری به تصرف مسلمانان در آمده بود، تا اوایل قرن پنجم هجری، برای زیارت، به روی مسیحیان باز بود.در این اوان مشکلاتی بر سرراه زائران مسیحی پدید آمد و سرانجام سلاجقه، پس از استیلا بر اورشلیم، راه زیارت را بر مسیحیان بستند.در همین سال ها امپراتوری بیزانس نیز در معرض تهدید مسلمانان قرار گرفت و موجب شد که از مسیحیان مغرب یاری بخواهد و پاپ اوربانوس دوم پیروان خود را به جهاد و تصرّف اورشلیم فراخواند.
تشتّت و بی ثباتی اثر خود را بخشید و مسیحیان در نخستین جنگ صلیبی، در سال 492 ق.بیت المقدّس را به تصرّف در آوردند و ممکلت لاتینی اورشلیم را در قلب دنیای مسلمانان، در شام و فلسطین، بنیان نهادند و تا سال 583 ق.که صلاح الدّین ایّوبی بیت المقدّس را باز پس گرفت، بر عدّه ای از بلاد اسلامی فرمان راندند.از آن پس نیز حکومت آنان تا صد سال دیگر، هرچند با دامنه ای بس محدودتر، ادامه یافت.

قدس در قرون اخیر

پس از چندی، با ظهور سلاطین عثمانی ترکیه و نفوذ آنان در کشورهای اسلامی، بیت المقدّس نیز به تصرّف آن سلاطین در آمد.تسلّط امپراتوری عثمانی به مدت چهار قرن و اندی بر قدس و سراسر فلسطین ادامه یافت.در اواخر قرون نوزدهم، شورش ها متعدّدی در فلسطین -به ویژه قدس-به وجود آمد.سیاست حکومت انگلستان که تا آن زمان بر محور حمایت و حفظ تمامیت ارضی که تا آن زمان بر محور حمایت و حفظ تمامیّت ارضی امپراتوری عثمانی در آسیا دور می زد، ناگهان تغییرکرد و خود، قدرتی در برابر دولت عثمانی شد.
دولت انگلستان توانست با سیاست های خود، در سال 1917 قیمومیّت و سرپرستی سرزمین فلسطین را در اختیار بگیرد. پس از چندی عدّه ای از یهودیان، اندیشه «ملّت واحد یهود» را مطرح و برای تشکیل کشوری مستقل برای استقرار آن ملّت،اقداماتی را شروع کردند که مورد تشویق و حمایت جدی دولت انگلیس قرار گرفت.این عدّه، گرفتن کمک های مالی از یهودیان ثروتمند را آغاز نموده، برای پیشبرد مقاصد خود حزبی تشکیل دادند و نام «صهیون»را که نام کوهی در جوار بیت المقدّس است برخود نهادند.اینان در پی رسیدن به آرمان دیرینه ی خود؛ یعنی بازگشت به بیت المقدّس و تشکیل کشور باستانی اسرائیل بودند.
در ابتدای تشکیل جنبش یهود، بیش از چهل هزار یهودی به آن سرزمین مهاجرت کردند.دولت اسرائیل در سال 1948 با اشتغال قسمت وسیعی از فلسطین در مشرق مدیترانه تشکیل شد.

چرا بازگشت به بیت المقدّس؟

مبلّغان انجیلی در آمریکا و انگلیس اعتقاد دارند که پیروان کلیسای پروتستان برای ظهور دوباره ی مسیح باید چند خواسته مسیح را که در تفاسیر کتاب مقدّس در قرن بیستم به عنوان پیش گویی های انجیل بیان شده، عملی نمایند.این جریان نو ظهور در پروتستانتیزم با عنوان «صهیونیسم مسیحی»شهرت دارد.مطابق اعتقادات این مکتب، حوادثی باید به وقوع بپیوندد تا مسیح دوباره ظهور نماید و پیروان این مکتب وظیفه ی دینی دارند که برای تسریع در عملی شدن این حوادث کوشش کنند.برخی از این حوادث عبارتند از :
1.یهودیان از سراسرجهان، به فلسطین آورده شوند و کشور اسرائیل در گسترده ای بین رود خانه های نیل و فرات به وجود آید، یهودیانی که به اسرائیل مهاجرت نمایند اهل نجات خواهند بود.
2.یهودیان باید دو مسجد «اقصی»و«صخره»را در بیت المقدّس منهدم کنند و به جای آن، معبد بزرگ سلیمان را بازسازی کنند؛ به همین سبب از سال 1967 تا به حال، این دو مسجد بیش از صد بار مورد حمله ی یهودیان و مسیحیان صهونیست قرار گرفته است.
3.روزی که یهودیان، مسجد اقصی و مسجد صخره را در بیت المقدّس منهدم کنند، جنگ نهایی مقدّس (!) «آرمگدون»به رهبری آمریکا و انگلیس آغاز می شود و در این جنگ جهانی تمام جهان نابود خواهد شد.
4.در جنگ آرمگدون، مسیح دوباره تولّد یافته در جهان ظهور می کند و ضدّ مسیح را در پایان این جنگ مقدّس(!) شکست می دهد تا حکومت جهانی خود را به مرکزیّت بیت المقدّس برپا سازد.معبدی که به جای مسجدالاقصی و صخره در بیت المقدّس بنا شده، محل حکومت جهانی مسیح خواهد بود.
باز سازی معبد در سال 1967 با تصرّف شهر قدیم اورشلیم آغاز شد.مسیحیان صهیونیست اعتقاد دارند که در مراسم ساخت معبد سلیمان باید گوساله ای سرخ موی قربانی شود.ریچارد لندز،  استاد تاریخ دانشگاه بوستن می گوید:«به دنیا آمدن این گوساله، درست همان چیزی است که مردم انتظار آن را می کشند.ما می توانیم جنگ آخرالزمان را به راه اندازیم.اگر این گوساله قربانی شود، مسلمانان آماده جهاد می شوند.پس بهتراست به جنگ بیندیشیم.به طور حتم پیدا شدن این گوساله، ماشه ی انفجار مسجدالاقصی است».
طبق پیش گویی های مسیحیان صهیونیست،پس از ظهور مسیح و تثبیت حکومت جهانی یهود، اورشلیم به طرز شگفت انگیزی بازسازی می شود واز سطح کنونی به ارتفاع 10 فرسنگ بالا رفته، از هر سو باز خواهد بود و تا دروازه های دمشق گسترش خواهد یافت و اشیایی که سابقاً در معبد بودند به آن باز گردانده خواهد شد.از جمله آن اشیا تابوت عهد است که یهودیان در پی یافتن آن هستند، با وجود اینکه تابوت از ملزومات معبد سلیمان نیست امّا یهودیان انتظار روزی را می کشند که این صندوق پیدا شود.
این درحالی است که بر اساس معتقدات شیعه، تابوت عهد اکنون نزد امام مهدی(عج)است.پیامبر اکرم (ص)در این باره می فرماید:«صندوق مقدّس از دریاچه ی طبریه به دست وی -امام مهدی (ع)-آشکار می شود.آن را آورده، در پیشگاه مقدّس او در بیت المقدّس قرار می دهند و چون یهودیان آن را مشاهده می نمایند، به جز اندکی، بقیه ی آنان ایمان می آورند».
امّام صادق (ع)نیز در حدیثی درباره ی اقدامات حضرت ولیّ عصر(عج)می فرمایند:«زیورهای بیت المقدّس، تابوت سکینه (عهد)، مائده ی بنی اسرائیل، بقایای الواح، عصای موسی و منبر سلیمان، همچنین یک قفیز (واحد وزن)از «مَنّ»را که به بنی اسرائیل فرود آمده بود بیرون می آورد درحالی که از شیر سفید تر باشد!»
این چنین است که این منطقه سال ها به خبر سازترین مکان کره ی زمین تبدیل شده است.بن گوریون، اوّلین نخست وزیر اسرائیل، گفته است:«اسرائیل بدون بیت المقدّس و بیت المقدّس بدون تجدید ساختمان معنایی ندارد».
نوعم لیفنات، برادر لیمورلیفنات، نیز از محافظه کاران تندروی یهودی است، که با طرح عقب نشینی شارون مخالفت کرد.یوفال قرنی از روزنامه نگاران صهیونیستی درباره یوی می گوید که ، نوعم لیفنات رؤیای تخریب بیت المقدّس را در سر می پروراند.قرنی در مصاحبه ای طولانی با لیفنات، به شرح موضع او در برابر مسجد الاقصی پرداخته و از قول وی نقل می کند که لیفنات تخریب این مسجد مقدّس و ساخت معبد موهوم را امری واجب می داند.نوعم لیفنات می گوید: چه خوب بود اگر شرایط برای تخریب «قبّة الصخره»و مسجد الاقصی فراهم می شد، امّا نه از ناحیه ی فنّی و نه سیاسی آمادگی چنین کاری را نداریم، وی در ادامه ی سخنان خود می افزاید:اگر روزی درملّت یهود یک تحوّل فکری رخ دهد، آنان به سرعت به سوی قبّة الصّخره رفته، آن را در آسمان منفجر خواهند کرد.قرنی همچنین به نقل از لیفنات خاطر نشان ساخت که وی مدّعی شد که در هیچ سازمان سرّی که برای تخریب مسجدالاقصی تلاش می کند، عضو نشده است.از منظر لیفنات تخریب این مسجد اساساً هیچ مانعی ندارد.وی در این باره می گوید:«تخریب مسجدالاقصی در وضعیّت سیاسی کنونی عملی نخواهد شد.اگر پرسیده شود که آیا قبّة الصّخرة باید آنجا قرار گیرد؟ پاسخ می دهم هرگز، بلکه معبد کذایی باید در آن مکان قرار بگیرد؛ زیر این مسئله آرمان و آرزوی ملّت یهود و دستور تورات است.یهودیان از سه هزار سال پیش در اندیشه ی بازسازی معبد سلیمان به سر می برند».لیفنات همچنین اظهار داشت که ،«در آن مکان معبدی وجود داشت و اینک در همان مکان، معبد سوم نیز قرار خواهد گرفت و بدون شک قبّة الصّخره نابود شدنی است و نباید در آنجا قرار بگیرد.این شخصیّت تروریستی در پایان سخنان خود چنین می گوید:«مسلّم است که روزی فرا می رسد که ملّت یهود از خواب بیدار شده،خواهند گفت که چرا مسجد الاقصی در این مکان ساخته شده است،ای یهودیان برخیزید و معبد سلیمان را بسازید.در این لحظه است که تمامی بولدوزرها برای تخریب این مسجد به حرکت در می آیند.اگر بولدوزرها نتوانند این کار را انجام دهند، تجهیزات پیشرفته ی جنگی این کار را خواهد کرد».
این سخنان و عملکرد صهیونیست ها در فلسطین و بیت المقدّس، قاطعیّت صهیونیست ها بر اجرای برنامه های پلیدشان را آشکار می کند؛ امّا آنچه مسلم است این است که حضرت مهدی (عج)این ناحیه را تصرّف کرده، دولت جهانی خود را محقّق می کنند.
امیرمؤمنان (ع)مسیر جنگ آخرالزّمان را چنین ترسیم می کند:«آنگاه مهدی با هزار مرکب به سوی قدس شریف حرکت می کند.(با سپاه خود)در شام، فلسطین، صور، عکّا و غزّه منزل می کند.آنگاه مهدی وارد بیت المقدّس می شود».
همچنین از پیامبر اکرم (ص)نقل شده است که مهدی موعود به سنّت من رفتار می کند، عطایایش گوارا می باشد و در بیت المقدّس فرود می آید.
در زمان ظهور، بهترین اقامت گاه ها مکّه و بیت المقدّس است.امام باقر(ع)نیز دراین باره می فرمایند:«بهترین اقامتگاه ها در آن روز، بیت المقدّس است.برای مردم زمانی پیش می آید که هرکسی آرزو می کند که ای کاش آنجا می بود و آن در عهد سفیانی است».

منبع:نشریه موعود،شماره 101